dumanlanmaq

məch.

1. Dumanla (tüstü ilə) örtülmək (dolmaq); duman basmaq, duman bürümək. Hava dumanlandı. – Toz ərşə dayandı, göy dumanlandı. Ə. C.. // Duman qalxmaq, tüstü çıxmaq. Bu sadə tonqalın yaşıl tüstüsü; Gecənin qoynunda dumanlanırdı. S. V.. // Nazik bir təbəqə ilə örtülmək, şəffaflığını itirmək, tutqunlaşmaq, kəsifləşmək. Gözlük dumanlanaraq ətrafı görməyə mane oldu.

2. Bulanmaq, qaralmaq. // məc. Gözlər haqqında – 1) yaşarmaq, doluxsunmaq, ağlamsınmaq; bərk kədərlənmək. Qocanın dumanlanan gözləri yaşla doldu. Ə. M.. Fəqət <Şamilin> nəfəsini ağır bir şey tıxamış, gözləri dumanlanmışdı. A. Ş.; 2) qaralmaq, qaranlıq çökmək, aydın görmə qabiliyyətini itirmək (bu mənada adətən «gözü», «gözləri» sözü ilə). Gözləri daha da dumanlandı; daha dərin bir xəyalata daldı. C. C.. Firidun <Musa kişinin> işgəncədən eybəcər hala düşmüş üzünə, qurumuş dodaqlarına baxdıqda gözləri dumanlanan kimi oldu. M. İ..

◊ Başı (beyni, şüuru, fikri) dumanlanmaq – 1) bir anlıq aydın düşünmə qabiliyyətini itirmək; // özünü itirmək dərəcəsinə gəlmək. <Midhəd> fikirləşdikcə başı dumanlanır, gicgahları ağrıyırdı. Ə. Vəliyev; // sərxoşlanmaq, keflənmək. Qaraşın başı o qədər dumanlanmışdı ki, oturduğu yerdə dayana bilmirdi. M. İbrahimov; 2) bərk kədərlənmək, son dərəcə məyus olmaq. Anasının ürəkyaxıcı göz yaşından, Güllünün məğrur duruşundan Səfərin başı dumanlandı. A. Ş..